Što donosi Akt o digitalnim uslugama?
Aktom o digitalnim uslugama, koji je u novembru stupio na snagu, platforme poput Facebooka, Googla i Amazona će biti primorane da se bolje pozabave nezakonitim i štetnim sadržajem, da bolje zaštite korisnike i njihova temeljna prava, ali i da učine transparentnim svoje prakse moderiranja i algoritme koji se koriste za preporučivanje sadržaja.
Akt o digitalnim uslugama (DSA), jedan od načina borbe protiv širenja nezakonitih i štetnih sadržaja na internetu, za kojeg je krajem aprila ove godine na nivou Evropske unije (EU) postignut politički dogovor, sredinom novembra je stupio na snagu, a primjenjivati će se od maja 2023. godine.
Akt o digitalnim uslugama će se primjenjivati na sve internetske posrednike:
– usluge posredovanja na internetu, npr. trgovine aplikacijama, internet pretraživači, usluge društvenih mreža, određene usluge slanja poruka, usluge platformi za razmjenu video klipova, virtuelni pomoćnici, pregledači interneta, usluge računarstva u oblaku, operativni sistemi, internet platforme za trgovanje i usluge oglašavanja.
– Vrlo velike online platforme i vrlo velike online pretraživače, koje se definišu kao platforme sa najmanje 45 miliona aktivnih korisnika u Evropi, odnosno 10% populacije. U tu kategoriju spadaju svi veliki igrači: Google, Facebook, Twitter, Instagram, TikTok, Apple, Spotify, Microsoft, Amazon.
Obavezama iz Akta o digitalnim uslugama će podlijegati sve kompanije koje pružaju usluge u Evropskoj uniji, bez obzira na to da li su osnovane na njenoj teritoriji ili ne.
Obaveze različitih online aktera će biti proporcionalne njihovoj prirodi, veličini i broju korisnika, te generalno njihovoj ulozi i uticaju. Tako će se na vrlo velike online platforme i pretraživače primjenjivati najstroži zahtjevi.
Online platforme će, kako je objavljeno na stranici Evropske komisije, do 17. februara 2023. morati da prijave broj aktivnih korisnika na svojim web stranicama. Na osnovu brojeva korisnika Komisija će donijeti procjenu da li platformu treba označiti kao vrlo veliku internetsku platformu ili pretraživač.
DSA nazivaju zakonom koji će „očistiti internet“, a nova pravila uključuju, između ostalog i zabranu oglašavanja usmjerenog na djecu ili oglašavanje zasnovano na podacima o vjeroispovijesti, polu, rasi i političkom mišljenju.
Takođe vladama EU se omogućava da zatraže uklanjanje ilegalnog sadržaja, seksualno zlostavljanje djece, terorizam, govor mržnje i komercijalne prevare. Platforme društvenih mreža će morati omogućiti korisnicima da označe ilegalni sadržaj na „jednostavan i efikasan način“ kako bi se mogao brzo ukloniti, dok će online tržišta poput Amazona morati obezbijediti slične sisteme za označavanje sumnjivih proizvoda.
Druge mjere uključene u DSA zahtijevat će od velikih online platformi i internet pretraživača da preduzmu specifične mjere tokom krize, što je podstaknuto invazijom Rusije na Ukrajinu i dezinformacijama koje su se pojavile u vezi s tim.
Aktom je previdjena jedinstvena nadzorna struktura: za vrlo velike internetske platforme (45 miliona korisnika) primarno regulatorno tijelo bit će Komisija, dok će nadzor nad ostalim platformama sprovoditi države članice u kojima te platforme posluju. Komisija će imati ovlašćenja slična onima koje ima u okviru antimonopolskih postupaka, a uspostavit će se i mehanizam saradnje izmedju EU-a i nacionalnih regulatornih tijela Komisije.
Postizanje političkog dogovora na nivou EU institucija o konačnom tekstu Akta o digitalnim uslugama (Digital Services Act ili DSA) 23. aprila 2022. godine, pozdravljeno je kao istorijski korak ka regulaciji digitalnog prostora.